Neurolog to lekarz zajmujący się schorzeniami układu nerwowego, zarówno ośrodkowego, jak i obwodowego. W sferze jego zainteresowań znajduje się zarówno mózg i rdzeń kręgowy, jak i połączenia pomiędzy nimi a innymi narządami i mięśniami. Neurolog ocenia czynność układu nerwowego, badając reakcje ciała na bodźce i opierając się na wynikach specjalistycznych badań. Na podstawie zastosowanej metody diagnostycznej stawia rozpoznanie i decyduje o formie leczenia.

Czym zajmuje się neurolog?

Neurolog zajmuje się schorzeniami, których podstawą są procesy uszkadzające układ nerwowy. Należą do nich zakażenia układu nerwowego o charakterze zapalnym, zaburzenia nerwowo-skórne, albo dotyczące płynu mózgowo-rdzeniowego. To także urazy układu nerwowego, zespoły otępienne, zaburzenia ruchowe, neuropatie czy guzy. Mogą mieć one podłoże genetyczne, pojawić się w dzieciństwie jako choroby wrodzone, lub urazy i uszkodzenia w dorosłym życiu.

Niektóre z chorób, którymi zajmuje się neurolog:

• Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa
• Rwa kulszowa
• Migrena
• Neuropatie obwodowe
• Padaczka
• Krwotok śródmózgowy
• Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
• Udar niedokrwienny mózgu (zawał mózgu)
• Przemijający napad niedokrwienny
• Guzy mózgu
• Urazy układu nerwowego
• Zaburzenia nerwowo-skórne
• Choroba Alzheimera
• Choroba Parkinsona
• Pląsawica Huntingtona
• Choroba Wilsona
• Miastenia
• Miopatie
• Wodogłowie

Wiele chorób neurologicznych można wykryć łatwo i szybko podjąć leczenie. Warunkiem jest jak najszybsze dotarcie do lekarza, który na podstawie objawów i wyników prostych badań dokona rozpoznania i podejmie leczenie.

Z jakimi objawami do neurologa?

Objawy neurologiczne często mogą być mylone z chorobami nie mającymi podłoża w układzie nerwowym. Bóle głowy czy oczu mogą świadczyć o chorobie neurologicznej, ale równie dobrze mogą być związane z inną specjalizacją. Równocześnie typowe przypadki neurologiczne, jak migrena, rwa kulszowa, a nawet choroba Parkinsona mogą zostać zdiagnozowane i leczone przez innego specjalistę np. przez lekarza rodzinnego.

Niektóre objawy wymagają jednak pilnej konsultacji neurologicznej. Należą do nich utrata świadomości, szybko pogarszająca się pamięć, omamy, urojenia, osłabienie mięśni lub spowolnienie, zaburzenia ruchu, równowagi, smaku, mowy, połykania, czy długotrwały i narastający ból głowy. Symptomy te mogą świadczyć o postępującej chorobie mózgu lub układu nerwowego.
Jeżeli objawy występują nagle, występują po urazie lub wypadku, lub narastają bardzo szybko, wówczas są wskazaniem do natychmiastowej pomocy neurologicznej, najlepiej na oddziale ratunkowym lub w szpitalnej izbie przyjęć. Mogą być one objawami wstrząśnięcia, stłuczenia lub udaru mózgu, świadczyć o istniejącym krwotoku lub o szybko postępującej chorobie neurologicznej.
Oprócz przypadków pilnych lekarz neurolog zajmuje się konsultowaniem pacjentów z objawami wskazującymi na chorobę układu nerwowego.

Do takich dolegliwości należą:

• Bóle głowy i twarzy, zwłaszcza gdy trwają długo, a ich przyczyna nie została rozpoznana, lub jeżeli dotychczasowe leczenie okazało się nieskuteczne
• Zaburzenia snu (trudności w zasypianiu, sen przerywany), gdy nie są spowodowane stresem, zmianą strefy czasowej lub bólem
• Utrzymujące się bóle głowy, karku, szyi, kończyn, gdy przyczyna ich nie została rozpoznana lub jeżeli dotychczasowe leczenie okazało się nieskuteczne
• Różnego rodzaju ruchy mimowolne i tiki nerwowe
• Osłabienie mięśni, sztywność i wzmożone napięcie, drżenia i kurcze mięśni bez uchwytnej przyczyny, niedowład
• Zawroty głowy, zaburzenia równowagi, nieskoordynowane ruchy lub brak poczucia stabilności
• Problemy z pamięcią, brak orientacji w znanym terenie, utrata zdolności do wykonywania dotychczasowych zadań, poczucie ciągłego rozbicia i problemy ze skupieniem,
• Uczucie drętwienia lub mrowienia, gdy nie jest uzależnione z uciskiem
• Zaburzenia wzroku, węchu, smaku, czucia, mowy lub słuchu, zdarzające się nagle lub pojawiające się okresowo
• Zaburzenia w pracy zwieraczy (zaburzenia oddawania moczu i kału).

Przyczyny powyższych objawów mogą być różne, od infekcji, urazów i zatruć do niedoborów witamin i chorób współistniejących (np. cukrzyca), czy stanów zwyrodnieniowych kręgosłupa. Jednak samodzielne postawienie diagnozy nie jest możliwe i dlatego należy udać się na konsultację do lekarza.

Badanie neurologiczne

Neurolog po zebraniu wywiadu od pacjenta rozpoczyna badanie od oględzin. Sprawdza typ budowy pacjenta, stan kośćca i mięśni oraz postawę. Następnie bada ruchomość, kształt, wymiary oraz stan nerwów czaszki. Badanie neurologiczne obejmuje też badanie kończyn górnych, dolnych, tułowia, w zakresie ich ruchomości, czucia i odruchów. Do badań stosowanych przez neurologa należy również badanie dna oka, objawów oponowych, a także ocena mowy, pamięci, orientacji, chodu lub czucia.

Badanie każdego pacjenta wyglądać będzie nieco inaczej, w zależności od zgłaszanych dolegliwości oraz stanu ogólnego. Gdy badanie fizykalne nie daje jednoznacznej odpowiedzi co do rodzaju schorzenia, wówczas neurolog może zlecić dodatkowe, specjalistyczne badania pomocnicze, laboratoryjne, radiologiczne i elektrofizjologiczne.

Do badań pomocniczych wykonywanych poza przychodnią (zlecanych dodatkowo przez lekarza) należą:

• elektroencefalografia (EEG)
• elektromiografia (EMG)
• tomografia komputerowa
• rezonans magnetyczny
• angiografia
• ultrasonografia dopplerowska tętnic
• pozytonowa tomografia emisyjna (PET)
• punkcja lędźwiowa
• RTG czaszki, kręgosłupa
• badanie potencjałów wywołanych
• badania biochemiczne
• badania genetyczne

Na podstawie wykonanych badań neurolog jest w stanie określić przyczynę objawów oraz zalecić odpowiednie leczenie ambulatoryjne lub szpitalne. Częścią leczenia, zwłaszcza po wylewie, udarze, urazach czaszkowych lub w przebiegu niektórych chorób (choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane) jest rehabilitacja neurologiczna.

Lekarz neurolog, zajmując się chorobami układu nerwowego, często współpracuje z lekarzami innych specjalności (okulistą, ortopedą, diabetologiem), ponieważ przyczyny chorób neurologicznych często związane są z innymi specjalizacjami. Zaburzeń neurologicznych na pewno nie wolno lekceważyć, a wcześnie wykryte dają się skutecznie leczyć.