Przygotowanie do badań laboratoryjnych

Aby wyniki badań laboratoryjnych były wiarygodne i pomocne w diagnostyce, bardzo ważne jest odpowiednie przygotowanie do pobrania materiału. W zależności od rodzaju badania wymagania mogą się różnić — niektóre analizy należy wykonać na czczo, inne w określonym dniu cyklu lub z zachowaniem szczególnych środków ostrożności. Poniżej przedstawiamy podstawowe zasady przygotowania do najczęściej wykonywanych badań w naszej przychodni.

Badanie krwi

Większość badań powinno wykonywać się na czczo, około 12 godzin od spożycia ostatniego posiłku. W przypadku dzieci dopuszczalne jest podanie lekkiego śniadania.
Rano, przed badaniem, nie powinno się również przyjmować płynów, zwłaszcza słodkich oraz kawy, aby nie zaburzyć niektórych parametrów. Można napić się niewielką ilość wody.
Do badania krwi nie powinno się przystępować po nieprzespanej nocy, forsownym wysiłku fizycznym lub po spożyciu alkoholu w dniu poprzedzającym badanie.
Zażywanie leków w dniu badania musi być ustalone z lekarzem. Jeśli lekarz nie zaleci inaczej, pacjent powinien przyjmować leki jak zazwyczaj (można pić niewielkie ilości wody w celu przyjęcia leku doustnie). Jeśli to możliwe najlepiej jednak przyjąć leki po pobraniu krwi, zwłaszcza suplementy diety i witaminy.
Badania hormonalne nie wymagają przygotowania na czczo (z wyjątkiem Prolaktyny).
Pacjent powinien uprzedzić osobę pobierającą krew, jeśli ma tendencje do omdleń – podjęte zostaną wówczas odpowiednie środki zaradcze.

Ogólne badanie moczu

Do badania ogólnego pobiera się pierwszą poranną próbkę.
Próbka powinna być oddana bezpośrednio po spoczynku nocnym do czystego, jednorazowego pojemnika.
Pojemnik powinien być opisany imieniem i nazwiskiem pacjenta oraz jego datą urodzenia i datą pobrania próbki.
Nie należy pobierać moczu do analizy w trakcie krwawienia miesięcznego.

Badanie moczu na posiew

Do badania ogólnegoi na posiew pobiera się pierwszą poranną próbkę, z zachowaniem określonych warunków.
Pojemniki na mocz muszą być sterylne.
Oddanie moczu musi być poprzedzone dokładnym umyciem narządów płciowych (należy w tym celu użyć wody i unikać środków odkażających).
Do pojemnika zbieramy mocz z tzw. środkowego strumienia.
Do badania oddajemy dwie próbki, min. 20ml każda.
Pojemnik powinien być opisany imieniem i nazwiskiem pacjenta oraz jego datą urodzeniaoraz datą i godziną pobrania próbki
Mocz należy dostarczyć do laboratorium w jak najkrótszym czasie, maksymalnie do 2h.

Badanie kału

Świeży kał pobiera się z kilku miejsc za pomocą szpatułki do pojemnika, w ilości odpowiadającej wielkości orzecha laskowego.
Należy unikać zanieczyszczenia materiału moczem oraz środkami chemicznymi używanymi do dezynfekcji toalet.
Pojemnik należy szczelnie zamknąć, podpisać nazwiskiem, imieniem oraz datą urodzenia i datą pobrania próbki.
Pojemnik należy dostarczyć do laboratorium w jak najkrótszym czasie.
Pobranie kału na krew utajoną nie wymaga zastosowania diety.
Nie należy pobierać kału w czasie menstruacji.

Wymaz z gardła / nosa

Próbkę do badania najlepiej pobierać rano, przed umyciem zębów, spożyciem posiłku lub napoju.
W dniu badania nie należy stosować płynów do płukania jamy ustnej ani aerozoli do nosa i gardła.
W przypadku wcześniejszego leczenia antybiotykami, pobranie wymazu powinno nastąpić po minimum 7 dniach od zakończenia terapii, chyba że lekarz zaleci inaczej.
Jeśli badanie dotyczy wymazu z nosa, należy unikać stosowania kropli i sprayów obkurczających błonę śluzową w dniu badania.

Posiew z pochwy / szyjki macicy / cewki moczowej

Badanie należy wykonać przed rozpoczęciem antybiotykoterapii lub po zakończeniu leczenia (min. 7 dni po).
Co najmniej 24 godziny przed badaniem należy powstrzymać się od stosowania leków dopochwowych, irygacji oraz współżycia.
Nie należy wykonywać badania w trakcie krwawienia miesiączkowego.
Najlepiej zgłosić się na badanie w 2–4 dniu po zakończeniu miesiączki.

Badanie glukozy obciążeniowej (OGTT)

Badanie wykonuje się rano, na czczo — minimum 8 godzin po ostatnim posiłku (zaleca się 10–12 godzin).
Pacjent powinien pozostać w laboratorium przez cały czas trwania testu (2–3 godziny).
Przed badaniem należy unikać intensywnego wysiłku fizycznego i stresu.
Na 3 dni przed badaniem należy stosować dietę zawierającą co najmniej 150 g węglowodanów dziennie.
W dniu badania nie wolno palić papierosów, pić kawy ani spożywać żadnych płynów poza wodą.

Badania hormonalne (TSH, FT3, FT4, LH, FSH, Estradiol, Prolaktyna, itp.)

Większość badań hormonalnych można wykonywać niezależnie od posiłku, z wyjątkiem prolaktyny, którą należy oznaczać na czczo.
Zaleca się wykonanie badań hormonalnych rano (najlepiej między godziną 7:00 a 10:00).
W przypadku badań związanych z cyklem miesiączkowym (np. FSH, LH, Estradiol), ważne jest wykonanie ich w odpowiednim dniu cyklu — zgodnie z zaleceniami lekarza.

Badania krwi utajonej w kale (FOBT)

Badanie nie wymaga stosowania diety eliminacyjnej.
Próbki nie powinno się pobierać podczas menstruacji oraz przy obecności krwawień z odbytu (np. w przypadku hemoroidów).
W przypadku przyjmowania leków rozrzedzających krew należy skonsultować się z lekarzem.