Krioterapia (kriochirurgia) jest metodą leczenia polegającą na miejscowym, kontrolowanym niszczeniu tkanek poprzez ich zamrażanie. Ostatnie trzy dekady przyniosły burzliwy rozwój kriochirurgii i sprawiły, że stała się ona jedną z najczęstszych form zabiegowego leczenia chorób skóry. W urządzeniach kriochirurgicznych stosuje się skroplone gazy zwane cieczami kriogenicznymi. Najczęściej wykorzystywanymi gazami są: ciekły azot, podtlenek azotu czy też dwutlenek węgla.
Początki krioterapii ogólnej datowane są na czasy starożytnego Egiptu. Pierwsze zmianki o terapii zimnem, bo tym jest właśnie krioterapia, można znaleźć m.in. w pismach Hipokratesa, który uważał ten typ leczenia za redukujący ból i zatrzymujący krwawienie. Dziś krioterapia miejscowa stosowana jest głównie przy usuwaniu zmian skórnych oraz leczeniu niektórych form powierzchniowych nowotworów.
Istnieje cały zestaw schorzeń, przy których leczeniu stosuje się krioterapię w różnej formie, dostosowanej zarówno do pacjenta, jak również rodzaju i zaawansowania zmian skórnych.
Krioterapia miejscowa w dermatologii stosowana jest bardzo powszechnie, głównie z uwagi na charakter zabiegu. Jest to metoda, którą można zastosować raz bądź w cyklach, w zależności od potrzeb konkretnego schorzenia i stanu pacjenta. Krioterapię z powodzeniem stosować można u osób w różnym wieku – grupa przeciwwskazań do zabiegu jest bardzo niewielka, głównie z uwagi na fakt, że krioterapia stosowana jest miejscowo. Zabieg wykonywany jest w gabinetach dermatologicznych i zazwyczaj nie wymaga znieczulenia miejscowego – jest bezbolesny oraz bezkrwawy, dzięki czemu z powodzeniem sprawdza się w przypadku terapii u dzieci.
Podczas usuwania zmian za pomocą krioterapii, w porównaniu do innych metod, rzadko dochodzi do powikłań – ryzyko ich wystąpienia jest o wiele mniejsze niż w przypadku np. chirurgicznego usuwania zmian. Bezpośrednio po zabiegu u niewielkiego odsetka pacjentów może pojawiać się rumień bądź ból; powikłania późne, np. wtórne infekcje, są niezwykle rzadkie.
Pacjent po zabiegu wykonanym w gabinecie może bezpośrednio wrócić do domu i tam przechodzić rekonwalescencję. W miejscu, z którego usuwane były zmiany po zabiegu krioterapii, w naturalny sposób pojawia się strupek, który po pewnym czasie odpada. Długość procesu gojenia zależy od głębokości przeprowadzonego zabiegu oraz rozległości zmian. Zaletą krioterapii jest niewielka blizna albo zupełny jej brak.
Wskazania do krioterapii:
Zakażenia wirusowe:
- brodawki wirusowe
- kłykciny kończyste
- mięczak zakaźny
Nowotwory i stany przedrakowe skóry:
- rak podstawnokomórkowy
- rak kolczystokomórkowy
- choroba Bowena
- erythroplasia Queyrat
- nabłoniak gruczolakowaty torbielowaty
- rogowacenie starcze
- rogowacenie białe
- róg skórny, rogowiak kolczystokomórkowy
Łagodne zmiany skóry:
- cysta śluzowa
- ziarniniak twarzy
- ziarniniak naczyniowy
- gruczolak łojowy
- włókniak
- gruczolak potowy
Zmiany naczyniowe:
- naczyniak starczy
- naczyniak jamisty
- naczyniak gwiaździsty
