Kardiologia jest dziedziną medycyny zajmująca się chorobami serca oraz całego układu krążenia. Kardiolog zajmuje się rozpoznawaniem i leczeniem schorzeń kardiologicznych oraz nadzorowaniem procesu rehabilitacji pacjentów kardiologicznych.

Choroby, którymi zajmuje się kardiolog

Kardiolog diagnozuje niedomagania oraz wady układu krążenia, zarówno wrodzone, jak i nabyte. Jego pacjentami są dorośli, jak i dzieci. Sprawuje on nad pacjentami opiekę medyczną, kieruje na badania, ustala sposób leczenia oraz nadzoruje rehabilitację pacjentów po zabiegach i operacjach kardiologicznych.

Do chorób, które leczy kardiolog, należą:

• Nadciśnienie tętnicze
• Choroba wieńcowa, niedokrwienna serca lub dusznica bolesna (niedotlenienie komórek mięśnia sercowego)
• Kardiomiopatie (nieprawidłowości w budowie lub czynności mięśnia sercowego)
• Wady serca (niedomykalność zastawki mitralnej, aortalnej, zwężenie zastawki mitralnej, aortalnej, niedomykalność zastawki trójdzielnej)
• Miażdżyca (arterioskleroza)
• Niewydolność serca (zastoinowa, ostra, przewlekła)
• Arytmie (tachykardia, bradykardia, migotanie komór lub przedsionków)
• Zapalenie mięśnia sercowego
• Zawał mięśnia sercowego

Kiedy należy zgłosić się do kardiologa?

Choroby układu sercowo-naczyniowego należą do schorzeń cywilizacyjnych. Na zły stan naszego serca i naczyń wieńcowych wpływają złe nawyki żywieniowe, brak ruchu, stres oraz nadmiar używek. Wraz z wiekiem ryzyko zapadalności na choroby układu krążenia rośnie. Warto zwracać uwagę na pojawiające się dolegliwości, które mogą świadczyć o zaburzeniach kardiologicznych.

Objawy skłaniające do wizyty u kardiologa:

• podwyższone ciśnienie krwi
• spadek wydolności fizycznej
• duszność wysiłkowa
• bóle w klatce piersiowej, ucisk lub uczucie gniecenia
• zmiany rytmu serca, kołatanie serca
• zawroty głowy, bóle głowy, uczucie uderzenia krwi do głowy
• obrzęki twarzy oraz kończyn
• omdlenia lub zasłabnięcia
• podejrzenie zawału serca lub wady serca

Powyższe objawy nie muszą wskazywać na problemy z sercem, jednak nie należy ich bagatelizować, zwłaszcza gdy nasilają się lub trwają dłuższy czas. Tylko kardiolog jest w stanie potwierdzić lub wykluczyć chorobę.
Do kardiologa należy udać się również, gdy zostaliśmy zdiagnozowani i jesteśmy w trakcie leczenia, przebyliśmy zawał lub przeszliśmy operację kardiologiczną. Kardiolog skieruje na badania kontrolne oraz oceni skuteczność zastosowanego leczenia.

Z wizytą u kardiologa

Wizyta u kardiologa składa się z kilku etapów. Pierwszym jest obserwacja pacjenta od momentu, kiedy wejdzie on do gabinetu. Lekarz może wiele wyczytać ze sposobu poruszania się, wyglądu, barwy skóry czy sposobu oddychania pacjenta.

Kolejnym etapem jest wywiad, dotyczący trybu życia, stosowania używek, zażywania leków, przebytych chorób i pobytów w szpitalu. Ważną częścią rozmowy jest tzw. wywiad rodzinny, dotyczący istniejących w najbliższej rodzinie chorób układu krążenia. Najistotniejszą częścią rozmowy są pytania o samopoczucie, występujące dolegliwości, czas ich trwania i nasilenie. Rozmowa pozwala lekarzowi określić sposób postępowania, w celu postawienia diagnozy.
Następnie lekarz kardiolog wykonuje badanie osłuchowe, bada ciśnienie krwi oraz tętno. Często oblicza też wskaźnik masy ciała oraz obwód talii pacjenta, zwłaszcza otyłego. Badania te pozwalają określić stan układu krwionośnego oraz są podstawą skierowania na badania uzupełniające.

Badania kardiologiczne wykonywane w diagnostyce chorób serca

W ramach badań podstawowych kardiolog może zlecić badania laboratoryjne, a także specjalistyczne badania kardiologiczne, nieinwazyjne oraz inwazyjne.

Podstawowym badaniem laboratoryjnym jest określenie poziomu cholesterolu całkowitego, HDL i LDL oraz stężenia trójglicerydów. Dodatkowo może zlecić określenie stężenia glukozy i hemoglobiny glikowanej, oraz stężenie białka C-reaktywnego (CRP). Pomocne w wykrywaniu chorób serca są badania określające poziom stężenia markerów sercowych.
Wśród badań specjalistycznych wyróżniamy badania nieinwazyjne, zajmujące się rozpoznawaniem i leczeniem chorób serca i układu krążenia bez ingerowania w struktury organizmu oraz badania inwazyjne, z użyciem cewnika.

Do badań diagnostycznych zaliczamy:

• Badanie radiologiczne (RTG) klatki piersiowej
• Elektrokardiografię serca (EKG – spoczynkowe, wysiłkowe, śródsercowe, Holter), czyli zapis aktywności elektrycznej serca za pomocą elektrod, połączonych z urządzeniem rejestrującym rytm serca
• Echokardiografię (echo serca, UKG serca, ultrasonokardiografia), która pozwala ocenić budowę serca oraz dużych naczyń krwionośnych za pomocą ultradźwięków.
• Badanie dopplerowskie z wykorzystaniem ultrasonografu, służące do oceny prędkości i kierunku przepływu krwi przez naczynia wieńcowe.
• Rezonans magnetyczny, czyli trójwymiarowe obrazowanie serca, pozwalające na dokładną ocenę budowy serca i naczyń wieńcowych.
• Scyntygrafię, czyli badanie radioizotopowe serca. Badanie to wykorzystuje izotopy promieniotwórcze, aby ocenić budowę serca oraz pracę tętnic wieńcowych i mięśnia sercowego.
• Fonokardiografię (FKG) - rejestrowanie dźwięków towarzyszących czynności serca
• Badania inwazyjne z wykorzystaniem cewnika (koronarografia — obrazowanie za pomocą badania RTG, badania hemodynamiczne, mapowanie serca)

Badania kardiologiczne mają na celu zdiagnozowanie zaburzeń rytmu, przewodnictwa oraz pracy serca. Niektóre z nich można wykorzystać do oceny budowy serca, naczyń wieńcowych oraz funkcjonowania zastawek serca. Wszystkie służą do rozpoznawania nieprawidłowości, pozwalają szybko zdiagnozować chorobę oraz podjąć leczenie.
Regularne badania kontrole u kardiologa pomogą cieszyć się dobrym zdrowiem, a co za tym idzie - dłuższym życiem.