W zakresie zainteresowania ortopedy są wszystkie elementy układu ruchu: kości, stawy, kręgosłup, mięśnie i więzadła. Ponieważ najczęściej do ortopedy zgłaszają się pacjenci z kontuzjami i uszkodzeniami kończyn oraz urazami kręgosłupa, zazwyczaj lekarze zajmujący się tą gałęzią medycyny specjalizują się również w traumatologii- chirurgii urazowej.
Diagnostyka, leczenie i profilaktyka chorób układu ruchu
Przebieg wizyty uzależniony jest zarówno od rodzaju schorzenia, jak i wieku oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Nieco inaczej wygląda diagnostyka w przypadku nagłych wypadków, inaczej w sytuacji przewlekłych dolegliwości- tłumaczy ortopeda w Londynie, przybliżając jednocześnie przebieg wizyty o charakterze ogólnym, na którą składają się:
- wywiad lekarski (warto zabrać ze sobą wyniki badań obrazowych i laboratoryjnych, jeślitakie posiadamy)
- badanie fizykalne, w trakcie którego lekarz ocenia sposób poruszania się, ułożenie kończyn, ich ewentualne zniekształcenia czy drżenia- na tym etapie badania istotnym jest, by odzież, którą na sobie mamy, była komfortowa i łatwa do ściągnięcia- lekarz może poprosić o odsłonięcie części ciała, czy wykonanie konkretnego ruchu
- badania obrazowe (zdjęcia rentgenowskie, ultrasonografia, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny)
Kiedy lekarz ortopedii wykorzysta wszystkie potrzebne narzędzia diagnostyczne, wdrażane jest leczenie; ma ono różny przebieg ze względu na różnorodność schorzeń układu ruchu człowieka. Stosowane są następujące metody leczenia:
- leczenie farmakologiczne: polega na łagodzeniu i uśmierzaniu bólu, jak również stosowaniu leków dobranych do konkretnego schorzenia, w tym leków przeciwzakrzepowych, a nawet antydepresyjnych
- leczenie zachowawcze: unieruchamianie i stabilizacja tych odcinków układu kostno- stawowego, których dotknął uraz (opatrunek gipsowy, szyna, otreza, buty ortopedyczne, gorset lub kołnierz ortopedyczny)
- fizjoterapia, czyli wykonywane zarówno pod okiem specjalisty (fizjoterapeuty), jak i samodzielnie ćwiczenia mające na celu rozszerzenie zakresu ruchu kończyn czy powrót do pełnej sprawności po urazie. Ćwiczenia dobierane są indywidualnie, w zależności od schorzenia, wieku i stanu zdrowia pacjenta. Poza ćwiczeniami, w ramach fizjoterapii stosuje się:
- masaże
- prądy
- ultradźwięki
- laseroterapię
- magnoterapię
- krioterapię
- elektroterapię
- leczenie chirurgiczne obejmujące zabiegi wykonywane z różnych wskazań, zarówno w nagłych wypadkach, jak i jako zaplanowany etap leczenia schorzeń ortopedycznych (np. stabilizacja złamań otwartych, wstawianie endoprotez stawów, rekonstrukcja więzadeł, usuwanie guzów tkanki kostnej)
Z kolei wśród działań profilaktycznych zmniejszających ryzyko wystąpienia schorzeń ortopedycznych ortopeda w Polskiej Przychodni w Londynie wymienia:
- regularną, umiarkowaną aktywności fizyczną
- noszenie dobrze dopasowanego, wygodnego obuwia na płaskiej podeszwie
- stosowanie zdrowej, zbilansowanej diety
- utrzymywanie odpowiedniej masy ciała
- przyjmowanie i utrzymywanie właściwej, ergonomicznej postawy ciała, zwłaszcza podczas pracy fizycznej
- unikanie aktywności o wysokim ryzyku urazu lub upadku
Rodzaje schorzeń ortopedycznych
Schorzenia, z którymi borykają się pacjenci ortopedyczni, dzieli się uwzględniając zarówno element aparatu ruchu, którego dotyczą jak i źródło dolegliwości- wyjaśnia ortopeda w Londynie- i dokonuje się następującego podziału:
- wady wrodzone (kręcz szyjny, stopa końsko- szpotawa, kolano przygięte)
- wady postawy (skolioza, lordoza, kifoza)
- urazy i kontuzje: złamania kości, zwichnięcia i skręcenia stawów, urazy kręgosłupa
- choroby zwyrodnieniowe, na przykład: choroba zwyrodnieniowa stawów, guzki Heberdena, guzki Boucharda, choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego, choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa
- choroby nerwowo- mięśniowe (mózgowe porażenie dziecięce, przepuklina oponowo- rdzeniowa)
- neuropatie (uszkodzenia nerwów obwodowych): rwa kulszowa, neuropatia strzałkowa, zespół Rotha, zespół cieśni nadgarstka
- artropatie (choroby stawów wywołane przez czynniki zakaźne, takie jak gronkowce, pneumokoki, paciorkowce, meningokoki)
- choroby zapalne stawów, na przykład dma moczanowa, gorączka reumatyczna, reumatoidalne zapalenie stawów, młodzieńcze zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa
- choroby metaboliczne kości takie jak osteoporoza czy osteomalacja
- nowotwory wywodzące się z tkanki kostnej (kostniaki), chrzęstnej (chrzęstniaki), włóknistej (włókniaki) oraz wyrośla chrzęstno-kostne i guzy osteolityczne
Pediatra zachęca do kontroli układu ruchu u dzieci w Polskiej Przychodni w Londynie
Poza diagnostyką i leczeniem osób z urazami czy nabytymi schorzeniami układu kostno- stawowego, lekarze Polskiej Przychodni w Londynie przekonują, jak istotna jest kontrola układu ruchu u dzieci, już przed ukończeniem przez nie czwartego tygodnia życia. W trakcie pierwszej wizyty pediatra ocenia narząd ruchu niemowlęcia oraz poprzez badanie ultrasonograficzne sprawdza, czy nie doszło do dysplazji stawów biodrowych.
Kolejna wizyta powinna odbyć się, gdy maluszek zacznie samodzielnie siadać, czyli w okolicach 7-8 miesiąca życia, oraz po ukończeniu przez dziecko 2 roku życia. Następnie warto odwiedzić lekarza, kiedy dziecko rozpocznie naukę w szkolę, w czyli w wieku 6.-7. oraz 11-13 lat. Są to okresy najintensywniejszego wzrostu naszego dziecka. To właśnie wtedy dochodzi najczęściej do wystąpienia wad postawy.
Poza wymienionymi powyżej, profilaktycznymi wizytami w poradni, do lekarza w Polskiej Przychodni w Londynie można zgłosić się z każdymi wątpliwościami dotyczącymi rozwoju motorycznego dziecka, szczególnie, jeżeli:
- jest mało ruchliwe: nie bawi się swoimi rączkami i nóżkami, nie wkłada ich do buzi, nie kopie
- utyka podczas chodzenia
- ma jedną łopatkę wyżej od drugiej
- podczas chodzenia krzywo stawia stópki (2-3-latek)
- ma koślawe kolanka (3-latek)
- ma nieprawidłowo wysklepioną stópkę (4-5-latek)
W przypadku wykrycia nieprawidłowości najważniejsze jest jak najszybsze wdrożenie odpowiedniego leczenie oraz rehabilitacji, ponieważ ich brak może doprowadzić do poważnych konsekwencji w życiu dorosłym, w tym problemów z poruszaniem się.