W jamie ustnej dorosłego człowieka znajduje się między 28 a 32 zęby, natomiast zębów mlecznych u dzieci jest w sumie 20. Każdy ząb składa się różnych tkanek i ma specyficzną budowę.
Funkcje i znaczenie zębów w życiu człowieka
Podstawowym przeznaczeniem zębów jest rozdrabniane pokarmów, które spożywamy, a każdy ząb pełni ściśle określoną funkcję w tym procesie:
- siekacze odpowiadają za odgryzanie kawałków jedzenia, wpływają na prawidłową, wyraźną wymowę (realizacja wielu głosek opiera się na kontakcie języka zębami), ograniczają wysuwanie języka poza jamę ustną, natomiast sposób ich rozmieszczenia kształtuje zewnętrzne rysy warg
- kły odgryzają i oddzielają pokarm na mniejsze kawałki, jak również naprowadzają go na prawidłowy tor połknięcia; one także mają ogromne znaczenie dla prawidłowej wymowy oraz wpływają na kształt twarzy
- przedtrzonowce rozgniatają i rozcierają pokarm, a także określają zewnętrzny kontur policzków
- trzonowce, które również wpływają na zarys policzków, odpowiedzialne są za rozdrabnianie i miażdżenie pożywienia
Czym jest przyzębie i jaką funkcję pełni tłumaczy polski stomatolog w Wielkiej Brytanii
Przyzębie jest zespołem tkanek, które otaczają i utrzymują zęby w zębodołach. Zbudowane jest z:
- dziąsła
- błony śluzowej wyrostka zębodołowego
- cementu korzeniowego
- kości zębodołu
- ozębnej
Dzieli się je na dwie części: przyzębie wierzchołkowe (tkanki okołowierzchołkowe korzenia zęba) oraz przyzębie brzeżne (dziąsło, kość wyrostka zębodołowego szczęki lub żuchwy, ozębna, korzeń zęba).
Każdy z elementów przyzębia pełni unikalną funkcję dla narządu żucia:
- kość i więzadła utrzymują zęby w zębodole
- kość i naczynia odpowiadają za odżywienie zębów
- więzadła ozębnej i dziąsło izolują korzenie od szkodliwych czynników w jamie ustnej
Struktura i budowa tkanek zębów
Zarówno zęby stałe, jak i zęby mleczne składają się z czterech takich samych tkanek. Należą do nich:
- szkliwo, zębina i cement, które określa się mianem tkanek twardych zęba, ponieważ są zmineralizowane i składają się głównie ze związków nieorganicznych
- miazga, która jest tkanką żywą; w niej przebiegają liczne naczynia i nerwy
Szkliwo jest najtwardszą tkanką w ludzkim organizmie, dzięki czemu skutecznie ochrania znajdującą się pod jego powierzchnią zębinę. Nie jest unaczynione ani ukrwione, dlatego kiedy jest zaatakowane przez próchnicę nie odczuwamy z tego powodu bólu i dyskomfortu.
Zębina jest tkanką umiejscowioną pod szkliwem. Choć swoim wyglądem przypomina kość, jest znacznie bardziej miękka i podatna na rozwój próchnicy. Posiada włókna nerwowe oraz wypustki komórek, które odpowiadają za odczucia bólowe. Wyróżnia się trzy rodzaje zębiny:
- zębinę pierwotną (tkankę wytwarzaną podczas rozwoju zęba)
- zębinę wtórną (warstwę wytwarzaną po utworzeniu korzenia)
- zębinę trzeciorzędową (powstaje w reakcji na bodźce, np. ubytki)
Cement zęba (inaczej nazywany kostniwem) jest najsłabiej uwapnioną tkanką twardą zęba. Buduje on korzeń zęba; o ile nie zachodzą choroby przyzębia czy recesja dziąsła, nie ma on kontaktu ze środowiskiem zewnętrznym, co zapewnia jego ochronę. Jest to o tyle istotne, że przez małą ilość wapnia jest najbardziej narażony na destrukcję. Cement zęba służy jako środek, dzięki któremu więzadła przyzębia mogą przyczepić się do zęba, co zapewnia jego stabilizację w zębodole.
Miazga jest jedyną tkanką żywą zęba, zajmuje jego centralną część i jest osłaniana przez szkliwo i zębinę, z którą jest ściśle związana (obie powstają z tych samych tkanek).Pełni wiele funkcji:
- odpowiada za odżywianie zęba; przez sieć naczyń krwionośnych dostarcza niezbędne substancje odżywcze i tlen niezbędne do prawidłowego funkcjonowania tkanek zęba
- kontroluje poziom zawartości substancji mineralnych
- dzięki bogatemu unerwieniu pełni funkcję czuciową- rejestruje bodźce bólowe i umożliwia odpowiedź organizmu, jak również informuje nas o stanie chorobowym
- odpowiada za funkcję odpornościową zębów oraz działa odtwórczo- twórczo na nasze zęby; jej działania obronne polegają na wytwarzaniu zębiny, zarówno pierwotnej, jak i naprawczej
- w odpowiedzi na bodźce patologiczne spełnia funkcję obronną (dodatkowe warstwy zębiny umożliwiają izolację miazgi od pełnego bakterii środowiska jamy ustnej)
Anatomiczna budowa zębów
Poza rozróżnieniem tkanek budujących zęby określa się także ich budowę anatomiczną. Wyróżnia się trzy elementy anatomii zęba:
- korona (widoczna część zęba; zbudowana jest ze szkliwa, w jej wnętrzu znajdują się wolna przestrzeń- komora zęba, w niej z kolei kanał zębowy, w którym umiejscowiona jest miazga: miękka, unerwiona i unaczyniona)
- szyjka zębowa (która otoczona jest dziąsłem; jest miejscem styku szkliwa korony zęba z cementem korzeniowym)
- korzeń zęba (schowany w dziąśle, bezpośrednio złączony z kością, umocowujący całość w wyrostku zębodołowym) stanowi 2/3 jego długości, a zbudowany jest z zębiny i cementu. Przez otwór w jego wierzchołku przechodzą nerwy i naczynia krwionośne, dzięki którym ząb jest odżywiany. W zależności od rodzaju, zęby posiadają jeden, dwa lub trzy korzenie. W ich wnętrzu znajdują się kanały- najczęściej jeden, jednak w przypadku niektórych zębów może być ich więcej, z oddzielnym lub wspólnym ujściem; mogą również rozwijać się w kanały boczne.
Profilaktyka i leczenie zębów w polskiej przychodni w Londynie
Nad zdrowiem zębów i całej jamy ustnej pracujemy codziennie- przestrzega polski dentysta w UK. Aby cieszyć się ładnym uśmiechem i jak najdłużej utrzymać zęby w dobrej kondycji, należy:
- dbać o codzienną higienę jamy ustnej (niezbędne jest codzienne szczotkowanie zębów, czyszczenie powierzchni międzyzębowych przy pomocy nici czy stosowanie płynu do higieny jamy ustnej)
- odpowiednio zbilansowana dieta, w której ograniczone jest spożywanie cukrów a dostarczana odpowiednia ilość wapnia, którego wchłanianie polepsza witamina D3 (tu niezbędna jest suplementacja)
- regularne wizyty kontrolne u polskiego stomatologa w Wielkiej Brytanii, które pozwolą na szybkie wychwycenie objawów chorobowych i wdrożenie najkorzystniejszego i najbardziej odpowiedniego leczenia, jak również, w przypadku bardziej rozwiniętych stanów chorobowych, wykorzystanie implantów i protez.