Sporządzenie kalendarza dni płodnych powinno być podstawową wiedzą każdej miesiączkującej kobiety. To on jest źródłem wiedzy na temat dni płodnych i niepłodnych, kluczowym w przypadku naturalnych metod antykoncepcji. Obliczanie dni płodnych i niepłodnych mówi nam, kiedy stosunek bez zabezpieczeń może skutkować ciążą, a w które dni lepiej go uniknąć, jeżeli nie jesteśmy gotowi na zostanie rodzicami. Jak wygląda kalendarz owulacji? W ustaleniu dni płodnych i dnia owulacji pomoże nam kalkulator dni płodnych.
Czym jest owulacja? Owulacja u kobiet występuje środku cyklu. Jeśli przyjąć, że cykl trwa 28 dni, to owulacja (inaczej jajeczkowanie) przypadać będzie na ok. 14 dzień cyklu. Jest to czas, w którym najłatwiej jest zajść w ciążę. To wtedy organizm uwalnia komórkę jajową, która przy zetknięciu z plemnikiem ulega zapłodnieniu. Okres ten to tzw. szczyt cyklu miesiączkowego. Nie oznacza to jednak, że tylko wtedy mamy szansę na zajście w ciążę – taka możliwość istnieje w trakcie całego cyklu.
Jak obliczyć samemu?
Aby obliczyć dni płodne należy wiedzieć, jak wygląda cykl menstruacyjny. Cykl menstruacyjny to objaw przemian, które zachodzą w organizmie kobiety. Zmiany te zachodzą dzięki i z udziałem hormonów i pokazują kolejne etapy, w których organizm kobiety przygotowuje się na przyjęcie i zagnieżdżenie zapłodnionej komórki. Jeśli dobrze obserwujesz swoje ciało i znasz objawy owulacji, możesz obliczyć, kiedy wystąpią dni płodne, czyli dni, w których występuje największe prawdopodobieństwo zajścia w ciążę. Wygodną metodą wspomagającą obliczenia jest też kalkulator dni płodnych.
Kalendarz dni płodnych układa się na podstawie cyklu miesiączkowego, składającego się z czterech faz:
- faza pierwsza od 1. do 5. dnia cyklu – menstruacja, czyli okres złuszczania błony śluzowej macicy, a następnie jej wydalanie z krwią miesiączkową. Pierwszy dzień krwawienia wyznacza początek tej fazy oraz całego cyklu miesiączkowego;
- fazy folikularna, czyli od 6. do 13. dnia cyklu – w tej fazie pęcherzyk z komórką jajową rośnie, a błona śluzowa macicy staje się grubsza, przygotowując się do kolejnej fazy cyklu;
- owulacja, czyli ok. 14. dnia cyklu – w tej fazie cyklu estrogeny osiągają najwyższe stężenie, a pęcherzyk z komórką jajową pęka;
- faza lutealna, czyli między 15. a 28. dniem cyklu – w tej fazie cyklu pusty pęcherzyk przemienia się w ciałko żółte, które znika, gdy komórka nie zostanie zapłodniona.
Owulacja – objawy:
- podwyższona temperatura;
- inna konsystencja i kolor śluzu pochwy;
- uczucie kłucia, czyli bólu owulacyjnego w okolicy jajnika na skutek pęknięcia pęcherzyka Grafffa i uwolnienia jajeczka;
- plamienie w wyniku owulacji, trwające do 4 dni;
- wrażliwość piersi związana z wysokim poziomem estrogenu;
- wysokie libido.
Istnieje kilka metod obliczania dni płodnych, które nam w tym pomogą. Są to:
- Metoda termiczna, znana też jako metoda Holta. Obliczanie dni płodnych za pomocą tej metody opiera się na codziennym mierzeniu temperatury ciała. Aby metoda była skuteczna, najlepiej mierzyć temperaturę ciała każdego dnia o tej samej porze, tuż po przebudzeniu, najlepiej znajdując się jeszcze w łóżku. Wynik pomiaru powinnyśmy zapisywać w notatniku i porównywać go do pomiarów z kolejnych dni.
- Metoda Billingsów, która polega na obserwacji śluzu podczas różnych faz cyklu. Śluz produkowany w drogach rodnych kobiety różni się konsystencją oraz ilością w różnych fazach cyklu.
- Metoda objawowo-termiczna, która łączy w sobie metodę termiczną i metodę Billingsów. Wykorzystuje się w niej pomiary temperatur ciała, takie same jak w przypadku metody termicznej oraz obserwację śluzu z pochwy tak, jak w metodzie Billingsów. Oprócz tego w metodzie objawowo-termicznej bierze się też pod uwagę towarzyszące inne objawy, takie jak ból brzucha czy pogorszenie samopoczucia. Bardzo często złe samopoczucie w połączeniu z bólem podbrzusza wskazuje na moment rozpoczęcia owulacji.
Kiedy dni płodne po okresie?
W cyklu miesiączkowym faza płodna to od 3 - 7 dni przed owulacją do 2 - 3 dni po. Objawy dni płodnych to najczęściej:
- podwyższona temperatura ciała nawet o nawet dwie kreski, tj. dwie dziesiąte stopnia;
- przezroczysty i rzadki śluz z szyjki macicy – powinien on być ciągnący, lepki, dzięki czemu plemniki będą szybciej się poruszać;
- dolegliwości bólowe w dolnej części brzucha;
- tkliwe piersi;
- wysokie libido.
A ile trwają dni płodne po okresie? Dni płodne po okresie zależą od długości cyklu miesiączkowego i długości trwania miesiączki, a zatem to sprawa bardzo indywidualna. Cykl miesiączkowy jest bardzo krótki, dni płodne mogą zacząć się już w ostatnich dniach miesiączki.
Na przykład, przy 28 dniowym cyklu miesiączkowym owulacja wypada w środku tego okresu, czyli w 14 dniu. Z tego wynika, że dni płodne rozpoczną się od 7 dnia cyklu, czyli od 7 dnia od rozpoczęcia miesiączki. Ile dni po miesiączce jest dniami płodnymi? To zależy od długości miesiączki. Jeżeli trwa 5 dni, to 2 dni po jej zakończeniu są dniami płodnymi. Jeśli okres trwa 7 dni to czas po jego zakończeniu jest już czasem bezpłodnym (co do zasady). Najbardziej płodne dni występują do 2. dni przed owulacją, która tak jak dni płodne ma swoje objawy.
Jak obliczyć dni płodne przy nieregularnym okresie?
Nieregularny okres często powoduje stres w oczekiwaniu na kolejną miesiączkę w sytuacji nieplanowania ciąży. Wszystkie metody obliczania daty dni płodnych należy traktować jako orientacyjne. W tych sytuacjach metoda kalendarzowa polega na następujących obliczeniach:
- ustalenie najdłuższego i najkrótszego cyklu w ostatnim półroczu,
- odjęcie 18 dni od czasu trwania najkrótszego cyklu,
- odjęcie 11 dni od najdłuższego cyklu.
Uzyskane w ten sposób dni graniczne to właśnie granice okresu płodnego. W zależności od długości czasu trwania miesiączki dni płodne mogą wystąpić zaraz po miesiączce, a w niektórych przypadkach nawet w końcowej fazie okresu. Do takich wyliczeń należy podchodzić z ostrożnością i pamiętać, że dni płodne są w tym przypadku orientacyjnym terminem. Zależność pomiędzy nieregularnym okresem a dniami płodnymi jest często trudna do wychwycenia i warto stosować dodatkowe metody (na przykład obserwacji śluzu lub termiczną).