Warto jednak zaznaczyć, że ich zawiązki powstają już na początku życia płodowego, a ich pełna mineralizacja i rozwój odbywają się jeszcze w czasie, kiedy są one całkowicie ukryte w dziąsłach- wyjaśnia dentysta dziecięcy w Londynie. Służą one dziecku przez kilka, a nawet kilkanaście pierwszych lat życia, dlatego tak istotnym jest utrzymanie ich w dobrej kondycji- dodaje.
Charakterystyka zębów mlecznych
Dorosła osoba posiada 32 stałe zęby, których wzrost możliwy jest dzięki prawidłowemu rozwojowi szczęki, podczas gdy zębów mlecznych u dzieci jest jedynie 20. Skąd wynika ta różnica? Otóż komplet zębów mlecznych stanowią wszystkie zęby od jedynek do piątek. Są to:
- górne i dolne pierwsze siekacze mleczne
- górne i dolne drugie siekacze mleczne
- górne i dolne pierwsze trzonowce mleczne
- górne i dolne kły mleczne
- górne i dolne drugie trzonowce mleczne
Z kolei zęby przedtrzonowe występują jedynie w formie zębów stałych.
Dziecięce uzębienie „tymczasowe” jest bielsze i mniejsze niż zęby stałe, przez co często występują między nimi szpary, nazywane diastemami, co nie powinno wzbudzać niepokoju rodziców- dzięki temu łuki zębowe przygotowane są do pojawienia się większych zębów stałych w kolejnych latach życia.
Kolejną cechą charakterystyczną mleczaków jest to, że są one o wiele słabsze niż ich następcy, mają cieńszą warstwę szkliwa oraz zębiny, są słabiej zmineralizowane, a ich korzenie są mniejsze i cieńsze niż w zębach stałych, dzięki czemu może nastąpić ich resorpcja (niszczenie i rozpuszczanie tkanki kostnej w korzeniu) a w efekcie ich wyparcie przez zęby stałe. Jednocześnie cechy te sprawiają, że mleczaki są w większym stopniu narażone na próchnicę.
Wymiana zębów mlecznych
Proces wymiany zębów u człowieka odbywa się pomiędzy 6 a 12 rokiem życia. Wtedy to zawiązki zębów stałych, które znajdują się pod mleczakami, zaczynają je wypierać doprowadzając do zaniku korzeni zębów mlecznych.
Około 4 roku życia dziecka następuje rozszerzenie szczęki, rozrost kości twarzy, a odstępy między zębami znacznie się powiększają- w ten sposób jama ustna „przygotowuje” miejsce dla szóstek. Między 5 a 6 rokiem życia pierwsze mleczaki zaczynają wypadać, a całkowita wymiana zębów kończy się około 12 roku życia. Przez większość tego czasu w jamie ustnej, obok mleczaków, znajdują się wyrzynające zęby stałe, dlatego bardzo istotnym jest, by dbać o prawidłową higienę jamy ustnej już od najmłodszych lat- próchnica u dzieci przenosi się na zęby stałe.
Resorpcja korzeni zębów mlecznych, która skutkuje ich luźnym osadzeniem tuż przed wypadnięciem sprawia, że proces ten, w przeciwieństwie do ząbkowania, przebiega bezboleśnie. Co ważne- nowe, stałe zęby nie zawsze są widoczne od razu po wypadnięciu mleczaków; może to zająć nawet do kilku tygodni.
Co ciekawe, zęby mleczne wypadają w określonej kolejności:
- pomiędzy 6 a 7 rokiem życia: zęby sieczne przyśrodkowe
- pomiędzy 7 a 8 rokiem życia: zęby sieczne boczne
- pomiędzy 9 a 12 rokiem życia: kły
- pomiędzy 9 a 11 rokiem życia: pierwsze zęby trzonowe
- pomiędzy 10 a 12 rokiem życia: drugie zęby trzonowe
Zapobieganie próchnicy u dzieci
Próchnica jest chorobą zakaźną stanowiącą poważny problem zdrowotny wśród dzieci i młodzieży; szacuje się, że dotyka ona od 60 do nawet 90 procent (w zależności od grupy wiekowej) małoletnich. Zmagają się z nią nastolatkowie, dzieci w wieku przedszkolnym, a nawet niemowlęta.
Wyróżnia się pięć czynników wpływających na rozwój próchnicy u dzieci:
- bakterie (paciorkowce z grupy Streptococcus Mutans oraz Lactobacillus acidophilus), które poprzez przerabianie węglowodanów na kwasy tworzą płytkę nazębną
- spożywanie dużych ilości węglowodanów, a zwłaszcza cukrów (są one zawarte przede wszystkim w artykułach spożywczych, słodzonych napojach, ale także w niektórych lekarstwach) i produktów kleistych
- czas, w jakim pokarm zalega w jamie ustnej dziecka
- podatność tkanek zęba na zaistnienie procesu próchniczego (dieta uboga w minerały i składniki odżywcze) zarówno dziecka, jak i matki (jak wspominaliśmy wyżej- zalążki zębów rozwijają się już w trakcie ciąży)
- nieodpowiednia higiena jamy ustnej
Występowanie tych czynników rozpoczyna rozwój próchnicy u dzieci, czyli demineralizację zęba, która prowadzi do całkowitego rozpadu jego struktury i przebiega według następujących etapów:
- plama próchnicowa (próchnica początkowa)
- próchnica powierzchowna
- próchnica średnia
- próchnica głęboka
Dentysta dla dzieci w Londynie przestrzega: Próchnica początkowa mleczaków jest niewidoczna gołym okiem i zupełnie bezbolesna, może rozwinąć się u bardzo małych dzieci (tzw. próchnica kwitnąca lub butelkowa), zaraz po pojawieniu się pierwszych zębów mlecznych.
W początkowym stadium chorobowym pojawia się płytka nazębna (lepki, biało- żółty nalot, który ściśle przylega do zębów. Następnie na powierzchni mleczaków pojawiają się szorstkie i matowe plamy; wyraźnie odróżniają się one od zdrowego szkliwa- jest to ostatni moment, w którym, dzięki wdrożeniu odpowiedniej higieny i podjęciu leczenia stomatologicznego, próchnica u dzieci jest całkowicie odwracalna. Jeśli jednak odpowiednie kroki nie zostaną podjęte, próchnica przenosi się do zębiny i powoduje jej rozpad. Zepsute zęby u dzieci powodują ból, początkowo nieregularny, jednak gdy choroba dosięgnie miazgi zębowej, staje się on przeszywający i trudny do uśmierzenia. Jeżeli w tym miejscu próchnica u dziecka nie zostanie zatrzymana, może prowadzić nawet do powstania ropnia, a ten do konieczności usunięcia zęba mlecznego.
Dlaczego warto leczyć zęby mleczne?
W zależności od stopnia zaawansowania próchnicy u dziecka, dentysta dziecięcy może podjąć następujące sposoby leczenia zepsutych zębów:
- fluoryzację (która jest stosowana również profilaktycznie)
- plombowanie
- ozonowanie
- borowanie, będące jedyną skuteczną metodą leczenia już powstałych ubytków
Nieleczona próchnica u dzieci prowadzi do ubytków w uzębieniu, utrudnia prawidłowe żucie pokarmów (prowadzi to do bólu brzucha, biegunki, niestrawności), wpływa na rozwój kości oraz mięśni twarzy, co rzutuje na rozwój mowy u malucha. Zepsute zęby mleczne nie przygotowują odpowiedniej ilości miejsca dla zębów stałych i nie zapewniają im niezbędnych warunków wzrostu, a próchnica , którą są zainfekowane, przenoszona jest w trakcie wymiany uzębienia na kolejne zęby. Nieleczony problem próchnicy u dzieci ciągnie się więc latami, wpływa na zdrowie całego organizmu i samopoczucie dziecka. Dlatego tak ważna jest odpowiednia higiena i profilaktyka, a w przypadku, gdy choroba zacznie się rozwijać, wdrożenie odpowiedniego leczenia u dentysty dla dzieci w Londynie.