Czym jest hiperdoncja i jakie są jej rodzaje
W ciągu życia człowiek wykształca dwa pokolenia zębów: zęby mleczne, których jest łącznie dwadzieścia, oraz zęby stałe (w ilości między 28 a 32 zębami). Hiperdoncja jest wadą anatomiczną, która polega na występowaniu w jamie ustnej zębów nadliczbowych (często niewyrżnięte, zbudowane w nieprawidłowy sposób) lub dodatkowych (poprawnie rozwiniętych), częściej w obrębie szczęki niż żuchwy- najczęściej w przednim odcinku szczęki i okolicy zębów siecznych. Należy do często występujących zaburzeń rozwojowych zębów i częściej dotyka mężczyzn, a jej występowanie w uzębieniu mlecznym zwiększa prawdopodobieństwo pojawienia się zębów dodatkowych w uzębieniu stałym- przestrzega polski dentysta w Londynie.
Zaburzenie rozwojowe, jakim jest hiperdoncja, wynika z zaburzenia funkcji stawu skroniowo- żuchwowego lub nadmiernej aktywności listewki żuchwowej, a stomatolodzy z Polskiej Przychodni w Londynie wymieniają jej trzy rodzaje:
- Hiperdoncję prawdziwą lub rzeczywistą (hyperdontia vera), kiedy u pacjenta obserwuje się więcej zawiązków zębów danego rodzaju, niż powinno; pojawiają się nadliczbowe lub dodatkowe zęby stałe
- Hiperdoncję rzekomą lub pozorną (hyperdontia spura) będącą wynikiem przetrwania zęba mlecznego pomimo pojawienia się zęba stałego
- Trzecie ząbkowanie (dentito tertia) czyli sytuacja, w której po usunięciu zębów stałych wyrzynają się zęby wcześniej zatrzymane
Ze względu na położenie w łuku zębowym zębów dodatkowych wyróżnia się:
- Zęby pośrodkowe (mesiodens), wyrzynające się podniebiennie; występują one w obrębie siekaczy (między siekaczami przyśrodkowymi)
- Zęby przytrzonowe (dentes paramolares), zlokalizowane policzkowo lub językowo pomiędzy pierwszym a drugim lub drugim a trzecim zębem trzonowym (w okolicy trzonowców lub przedtrzonowców)
- Zęby zatrzonowe (dentes distomolares), które pojawiają się za ósemkami- za trzecim zębem trzonowym lub po jego stronie językowej
Przyczyny hiperdoncji i związane z nią dolegliwości
Najczęstszą przyczyną hiperdoncji są choroby o podłożu genetycznym i wady wrodzone, wśród których polski stomatolog w UK wymienia:
- Rozszczepienie wargi, wyrostka zębodołowego i podniebienia
- Zespół Crouzona
- Zespół ustno- nosowo- palcowy
- Zespół Gardnera
- Dysplazja obojczykowo- czaszkowa
- Zespół Curtisa
- Zespół Downa
- Zespół Hallermana- Streiffa
Hiperdoncja przyczynia się do zaburzeń w wyrzynaniu się pozostałych zębów i wiąże się z wieloma dodatkowymi dolegliwościami, takimi jak:
- Zaburzenia w zgryzie
- Nasilenie próchnicy
- Choroby przyzębia
- Torbiele
- Opóźnione wyrzynanie sąsiednich zębów
- Resorpcja korzeni
- Nawracające stany zapalne
- Obrzęk
- Szczękościsk
Diagnoza i leczenie hiperdoncji w Polskiej Przychodni w Londynie
Postępowanie lecznicze w przypadku hiperdoncji rozpoczyna się od diagnostyki radiologicznej- wyjaśnia polski dentysta w Wielkiej Brytanii. W rozpoznaniu tej anomalii pomocne są zdjęcia pantomograficzne oraz tomografia komputerowa wiązki stożkowej (CBCT), która umożliwia przestrzenne ocenienie położenia zębów dodatkowych w stosunku do prawidłowych i ważnych struktur anatomicznych a także zaplanowanie właściwego leczenia. Postępowanie lecznicze prowadzone przez lekarzy stomatologów w Londynie uzależnione jest od kilku czynników:
- Wieku pacjenta, a co za tym idzie rodzaju zębów (w przypadku zębów mlecznych ich usunięcie nie musi być konieczne)
- Liczby, położenia oraz budowy zębów nadliczbowych
- Współwystępującymi z nimi dolegliwościami
- Ryzyka powodowania przez nie zaburzeń
- Ryzyka powikłań podczas zabiegu ich chirurgicznego usuwania
-
Hiperdoncja u dzieci
W przypadku zdiagnozowania hiperdoncji u dzieci, występującej w uzębieniu mlecznym, najczęściej nie wdraża się żadnego leczenia; zęby mleczne są małe, a między nimi występują luki wystarczające, by zmieścić nadprogramowe zęby. Jeśli więc wyrzynają się one w łuku zębowym, i o ile nie powodują dolegliwości (np. ranienia błony śluzowej), najczęściej pozostawia się je do obserwacji. Interwencja lekarska jest natomiast potrzebna, jeśli ząb sam „nie chce” wypaść. Ponadto, ciągły rozwój kości u dzieci pozwala na osiągnięcie dobrych i trwałych rezultatów odpowiednio wprowadzonego leczenia ortodontycznego, które w przypadku nieletnich pacjentów może okazać się o wiele mniej kosztowne i czasochłonne niż w przypadku osób dorosłych.
-
Hiperdoncja u dorosłych
Postępowanie lecznicze w przypadku hiperdoncji u osób dorosłych polega na usunięciu zęba nadliczbowego, które w zależności od stopnia skomplikowania, wykonywane jest przez lekarza stomatologa lub chirurga stomatologicznego. Następnym etapem jest wdrożenie leczenia ortodontycznego, które ma na celu uporządkowanie łuków zębowych. Jeżeli w wyniku hiperdoncji u pacjenta dodatkowo stwierdzi się problemy z przyzębiem, wówczas zostaje on skierowany pod opiekę lekarza wyspecjalizowanego w periodontologii. Ekstrakcja zębów nadliczbowych konieczna jest ze względu na poważne zaburzenia zgryzu powodowane ich występowaniem, do których zalicza się:
- Stłoczenia
- Przemieszczenia
- Obroty zębów sąsiednich
- Diastemę
Dodatkowymi wskazaniami do wykonania zabiegu są:
- Nasilenie próchnicy i chorób przyzębia
- Powstawanie torbieli
- Nawracające stany zapalne połączone z obrzękiem lub szczękościskiem
- Resorpcja korzeni
- Bóle neuralgiczne (nerwobóle)
Istnieje jednak możliwość pozostawienia nadliczbowego zęba w jamie ustnej. Polski stomatolog w UK może podjąć taką decyzję, w przypadku, jeśli nie powoduje on żadnych problemów, jest korzystnie położony a także w przypadku pacjentów, u których ze względu na stan zdrowia lub choroby współistniejące ekstrakcja wiąże się ze zbyt dużym ryzykiem; czasami konieczne jest jego zeszlifowanie i korekta w zgryzie. Takie zęby wymagają okresowej kontroli zarówno stomatologicznej, jak i radiologicznej- zdarza się, że ulegają one samoistnej resorpcji, a w niektórych przypadkach zęby dodatkowe mogą zastąpić przedwcześnie utracone (np. usunięte z powodu dużego zniszczenia).