Ubytki w zębach - od czego powstają?
Zęby i dziąsła codziennie są narażone na działanie czynników zewnętrznych, które negatywnie wpływają na szkliwo i są przyczyną rozwoju próchnicy i innych chorób przyzębia. Brak leczenia chorób zębów może doprowadzić do pojawienia się poważnych powikłań, w tym cukrzycy typu 2, a także schorzeń układu sercowo-naczyniowego. Co więcej, bakterie namnażające się w jamie ustnej mogą być również przyczyną rozwoju kłębuszkowego zapalenia nerek.
Chore zęby to nie tylko ból ograniczający się do jamy ustnej, ale także możliwość pojawienia się bólu głowy, zapalenia gardła, anginy, a także ropnia oczodołu. Jak dochodzi do wytworzenia się płytki nazębnej? Przyczyną jest nagromadzenie się na powierzchni szkliwa bakterii z rodzaju Streptococcus mutans. Pożywką dla ich rozwoju są cukry proste spożywane z pokarmem. Drobnoustroje obniżają pH jamy ustnej, co sprzyja dalszej kolonizacji zarówno bakterii tlenowych, jak i beztlenowych.
Należy pamiętać, że bakterie atakujące zęby, bardzo łatwo przedostają się do krwioobiegu. W związku z tym w bardzo krótkim czasie potrafią rozprzestrzenić się w całym organizmie. Znając zasady prawidłowej pielęgnacji jamy ustnej, można znacznie ograniczyć ryzyko konieczności leczenia stomatologicznego, w tym także leczenia kanałowego i wstawiania koron i mostków.
Szkodliwe nawyki związane z pielęgnacją jamy ustnej
Właściwa pielęgnacja jamy ustnej to klucz do zdrowia. Samo szczotkowanie zębów może jednak nie wystarczyć, aby zapobiec rozwojowi próchnicy. Tym bardziej że większość z nas czyści zęby w sposób nieprawidłowy lub niewystarczający. Jakie są najczęstsze błędy popełniane podczas pielęgnacji jamy ustnej?
1. Omijanie języka podczas mycia zębów
Na powierzchni języka znajduje się nawet do 80% bakterii odpowiedzialnych za powstawanie chorób przyzębia i nieprzyjemnego zapachu z ust. W skład nalotu na języku wchodzą nie tylko mikroorganizmy, ale także resztki pokarmowe, grzyby i obumarłe komórki. Cienka warstwa białego nalotu na języku nie jest niczym patologicznym, jednak gdy jest grubsza, ma kolor żółty, czarny, brązowy, czy też szary może świadczyć o poważnej chorobie w tym serca.
Język warto czyścić zarówno rano, jak i wieczorem za pomocą specjalnej skrobaczki. Niektóre szczoteczki do zębów są wyposażone w małe wypustki, co pozwala na usunięcie nadmiaru nalotu na języku. Czyszcząc język regularnie, można znacznie zmniejszyć ryzyko stanów zapalnych dziąseł i próchnicy.
2. Zbyt agresywne szczotkowanie zębów
Nie tylko częstotliwość mycia zębów, ale także sposób, w jaki to robimy, ma duży wpływ na stan uzębienia i dziąseł. Wybierając zbyt twarde szczoteczki i dociskając je mocno do powierzchni zębów, w łatwy sposób można przede wszystkim doprowadzić do krwawienia dziąseł, co zwiększa ich wrażliwość. Ponadto zbyt mocne dociskanie szczoteczki może być przyczyną uszkodzenia szkliwa.
3. Picie napojów tuż po myciu zębów
Wiele osób ma w nawyku mycie zębów tuż po przebudzeniu, jeszcze przed śniadaniem. Jak się okazuje - to jeden z częstych błędów w higienie jamy ustnej. Mycie zębów pozostawia na powierzchni szkliwa warstwę ochronną, która po napiciu się wody, herbaty, kawy, czy też soków, ulega wypłukaniu. Tym samym pasta do zębów, czy też zastosowany później płyn do płukania ust, nie pełnią już swoich funkcji. Jeżeli produkt zawierał w składzie fluor, również on ulegnie rozkładowi, co może spowodować demineralizację.
4. Mycie zębów po posiłku
Zalegające w przestrzeniach międzyzębowych resztki pokarmowe powodują uczucie dyskomfortu. Nic zatem dziwnego, że sporo osób tuż po posiłku sięga po swoją szczoteczkę do zębów. Czy jednak słusznie? Jak się okazuje, zaraz po posiłku znacznie spada pH w jamie ustnej (staje się bardziej kwaśne). Tym samym szkliwo staje się wrażliwe na działanie kwasów. Nakładając w tym czasie pastę na zęby, zwiększamy ryzyko erozji szkliwa, co doprowadzić może do osłabienia zębów. Znacznie lepszym rozwiązaniem jest sięgnięcie po nić dentystyczną.
5. Rezygnowanie z nici dentystycznej
Nić dentystyczna jest często pomijana w codziennej pielęgnacji jamy ustnej. Dlaczego jej użycie jest tak ważne? Pozwala przede wszystkim na usunięcie resztek pokarmowych, których trudno się pozbyć za pomocą zwykłej szczoteczki. Dodatkową zaletą nici dentystycznych jest likwidacja płytki nazębnej, a także optyczne wybielenie zębów. Dentyści podkreślają, że systematyczne korzystanie z nici, znacznie zmniejsza nadwrażliwość dziąseł.
6. Rezygnowanie z płynu do płukania ust
Po umyciu zębów przepłukujesz je zwykłą wodą? Znacznie lepszym pomysłem jest użycie płynu do płukania jamy ustnej. Pokrywa on zęby niewidzialnym filtrem, który chroni szkliwo przed działaniem szkodliwych kwasów. Co więcej, zapobiega rozwojowi próchnicy. Kolejną zaletą stosowania płynu jest odświeżenie oddechu.
7. Rzadka wymiana szczoteczki do zębów
Szczoteczka do zębów ma ograniczony termin przydatności. Podczas codziennego szczotkowania, jej główka się zużywa, a także staje się siedliskiem chorobotwórczych bakterii. Tym samym, rośnie wówczas ryzyko przeniesienia patogenów ze szczoteczki na zęby. Stąd już tylko krok do rozwoju infekcji i stanów zapalnych. Stomatolodzy podkreślają, że wymiana szczoteczki powinna odbywać się raz na 2 miesiące.
8. Zamykanie szczoteczki w etui
Wydawać by się mogło, że zamykanie szczoteczki w etui chroni szczoteczkę przed zabrudzeniami. Takie rozwiązanie sprawdza się jedynie w podróży, a nie na co dzień. Główka szczoteczki potrzebuje dostępu do powietrza, aby móc wyschnąć. Suche i wentylowane miejsca zmniejszają prawdopodobieństwo rozwoju bakterii i grzybów, które rozwijają się w ciepłych i wilgotnych warunkach. Jeżeli jednak wolisz trzymać szczoteczkę do zębów w etui, upewnij się, że jest ono wyposażone w otwory wentylacyjne.
9. Bagatelizowanie nieprzyjemnego zapachu z ust
Nieprzyjemny zapach z ust (inaczej halitoza) to wstydliwy problem, z którym większość z nas walczy za pomocą miętowej gumy do żucia. Jest to jedynie chwilowe rozwiązanie, które nie likwiduje źródła problemu. Przyczyn może być wiele, w tym nieprawidłowa dieta, a także błędy w pielęgnacji jamy ustnej. Halitoza jest często związana z bakteriami kolonizującymi jamę ustną i stanami zapalnymi. Jeżeli problem ten jest przewlekły, należy skonsultować się z dentystą.
10. Za krótkie mycie zębów
Ile powinno trwać szczotkowanie zębów? Obecnie uważa się, że 2 minuty w zupełności wystarczą. Niektóre szczoteczki elektryczne i soniczne wyposażone są w timer, który pilnuje tego czasu. Jeżeli korzystasz ze zwykłej szczoteczki manualnej, możesz skorzystać ze stopera w telefonie.
Szkodliwe nawyki wieku dziecięcego
O zdrowe zęby i dziąsła należy dbać już od najwcześniejszych lat. Mowa tutaj również o okresie niemowlęcym. Zbyt wczesne wprowadzenie smoczka i nadużywanie go w ciągu dnia, jest częstą przyczyną problemów z uzębieniem, w tym wad zgryzu.
Prawidłowe nawyki związane z higieną jamy ustnej należy wprowadzić już w okresie niemowlęcym. Tak, to nie pomyłka. Jest to ważne nawet wówczas, gdy niemowlę nie ma ani jednego ząbka. Dlaczego? Masowanie dziąseł za pomocą jałowego gazika nasączonego przegotowaną wodą usuwa nadmiar mleczka i innych posiłków, które gromadzą się w jamie ustnej w ciągu dnia. Ponadto takie masaże budują w maluszku nawyk pielęgnacyjny, co pozwoli w przyszłości na bezproblemowe wdrożenie czyszczenia zębów za pomocą szczoteczki.
W wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym częstym problemem jest obgryzanie paznokci. Zwiększa ono ryzyko przedostawania się chorobotwórczych patogenów do jamy ustnej, czego konsekwencją jest pojawienie się stanów zapalnych. Dodatkowo, obgryzanie paznokci może być przyczyną pojawienia się owsików. Niekorzystnie działa również zgrzytanie zębami, co powoduje ścieranie szkliwa, a także zaburza pracę stawów budujących żuchwę.
Małe dzieci gustują głównie w słodkich, kwaśnych i słonych przekąskach. Nie jest to korzystne dla kondycji zębów i dziąseł, ponieważ stwarza idealne warunki do rozwoju bakterii osłabiających szkliwo i powodujących próchnicę.
Bibliografia:
- https://www.magazyn-stomatologiczny.pl/a5882/Rozne-metody-leczenia-ubytkow-prochnicowych-na-powierzchniach-stycznych.html [dostęp 7.04.2024]
- https://dentistica.pl/10-nawykow-podczas-higieny-jamy-ustnej-ktore-szkodza-zebom/ [dostęp 7.04.2024]
- https://www.mp.pl/pacjent/stomatologia/choroby-i-leczenie-zebow/107911,leczenie-kanalowe [dostęp 7.04.2024].