Antykoncepcja a karmienie piersią – polski ginekolog w Londynie podpowiada rozwiązanie

Kiedy na świecie pojawia się noworodek, życie młodych rodziców przewraca się do góry nogami. To zupełnie nowa sytuacja, podczas której trzeba całkowicie zmienić swoje dotychczasowe funkcjonowanie. Pierwsze miesiące są trudne, dlatego nie powinno nikogo dziwić, że młode mamy nie myślą o kolejnej ciąży. Chciałyby się przed nią zabezpieczyć, ale z racji karmienia piersią nie wiedzą, czy jest to możliwe, w sposób inny niż użycie prezerwatywy.

W tym artykule wskazujemy na metody antykoncepcyjne, które uchronią przed niepożądaną ciążą kobiety karmiące piersią.

Dlaczego należy poczekać z kolejną ciążą?

Światowa Organizacja Zdrowia jako odpowiedni dla zdrowia kobiety i kolejnego dziecka odstęp między porodami wskazuje 24 miesiące, w ostateczności odstęp 18 miesięcy. Dlaczego to takie istotne? 

Każdy organizm dochodzi do siebie w sposób indywidualny. Nie da się ukryć, że czas ciąży, poród i połóg to ciężkie przejście dla kobiecego ciała. Dlatego potrzebny jest czas, aby gospodarka hormonalna się unormowała, i ciało doszło do formy. Nie bez znaczenia jest także psychika młodej mamy. Polski ginekolog w Londynie przestrzega, że zbyt szybkie zachodzenie w ciążę po porodzie, może skutkować następującymi scenariuszami:

• poronienie,
• odklejenie łożyska,
• przedwczesny poród,
• niska masa urodzeniowa dziecka,
• anemia,
• depresja poporodowa.

Czy karmienie piersią chroni przed ciążą - czym jest niepłodność laktacyjna? 

Wiele kobiet słyszało, że karmienie piersią „działa jak antykoncepcja”. I rzeczywiście – w pierwszych miesiącach po porodzie laktacja może naturalnie hamować owulację. Jednak skuteczność tej metody zależy od spełnienia bardzo konkretnych warunków. Mowa tu o tzw. metodzie LAM, czyli Lactational Amenorrhea Method (metoda laktacyjnego braku miesiączki).

Warto przeczytać: Wszystko o helicobacter pylori - przyczyny, objawy, leczenie

Aby karmienie rzeczywiście zapewniało ochronę przed ciążą, muszą być spełnione trzy podstawowe kryteria:

1. Dziecko ma mniej niż 6 miesięcy.

2. Karmienie odbywa się wyłącznie piersią, na żądanie – również w nocy.
   (brak dopajania, dokarmiania, smoczków itp.)

3. Nie wystąpiła jeszcze pierwsza miesiączka po porodzie.

Jeśli wszystkie te warunki są spełnione, skuteczność metody LAM wynosi około 98% – czyli porównywalnie z niektórymi środkami hormonalnymi. Ale wystarczy, że dziecko zacznie przesypiać noce lub mama wróci do pracy i karmień będzie mniej, a ochrona znacząco spada.

Dlatego eksperci traktują LAM jako tymczasową metodę antykoncepcji, dobrą tylko w pierwszych miesiącach życia dziecka – pod warunkiem, że kobieta jest świadoma jej ograniczeń i regularnie konsultuje się z lekarzem.

Cechy dobrej antykoncepcji w czasie karmienia

Wybierając metodę antykoncepcji w okresie karmienia piersią, warto pamiętać, że potrzeby młodej mamy różnią się od sytuacji sprzed ciąży. Antykoncepcja powinna być nie tylko skuteczna, ale przede wszystkim bezpieczna dla dziecka, neutralna dla laktacji i wygodna w stosowaniu.

Oto najważniejsze cechy, które powinna spełniać antykoncepcja dla kobiety karmiącej:

Nie wpływa negatywnie na laktację

Estrogen (obecny w tradycyjnych tabletkach antykoncepcyjnych) może zmniejszać ilość pokarmu. Dlatego w okresie karmienia zaleca się metody bez estrogenów, czyli np. preparaty zawierające wyłącznie progestagen.

Jest bezpieczna dla dziecka

Substancje zawarte w niektórych środkach hormonalnych mogą przenikać do mleka, dlatego ważne, by wybierać te dokładnie przebadane i dopuszczone do stosowania w okresie laktacji.

Dopasowana do stylu życia mamy

Nie każda kobieta po porodzie ma siłę i czas na codzienne pilnowanie godziny przyjęcia tabletki. Dla jednych wygodniejsze będą metody długoterminowe (np. wkładka domaciczna lub implant), dla innych – prezerwatywa, którą można zastosować „na żądanie”.

Jest łatwa do odwrócenia

Wiele kobiet chce mieć znowu dziecko i planuje kolejną ciążę w niedalekiej przyszłości. Dobra metoda antykoncepcyjna powinna umożliwiać szybki powrót do płodności po jej odstawieniu – jeśli para podejmie taką decyzję.

Zalecana przez lekarzy w okresie laktacji

Najlepiej, jeśli metoda jest rekomendowana przez organizacje zdrowia (np. WHO) jako bezpieczna dla matek karmiących. Warto ją dobrać podczas wizyty kontrolnej u ginekologa po połogu (ok. 6 tygodni od porodu).

Metody antykoncepcji dopuszczalne w czasie karmienia piersią

Dobra wiadomość jest taka, że kobiety karmiące piersią mają do dyspozycji wiele bezpiecznych i skutecznych metod antykoncepcji – zarówno hormonalnych, jak i niehormonalnych. Poniżej znajdziesz przegląd tych, które są zalecane lub dopuszczalne w okresie laktacji.

Minipigułka (tabletki progestagenowe)

• Zawierają tylko jeden hormon – progestagen, bez estrogenów.

• Nie wpływają negatywnie na laktację.

• Zalecane od 6 tygodnia po porodzie.

• Skuteczne, jeśli przyjmowane codziennie o tej samej porze.

• Wymagają systematyczności – spóźnienie o kilka godzin może obniżyć skuteczność.

Zastrzyk antykoncepcyjny (medroksyprogesteron)

• Jedna dawka działa nawet przez 12 tygodni.

• Nie zawiera estrogenów – bezpieczny dla karmiących.

• Wysoka skuteczność i wygoda.

• Może opóźnić powrót płodności po zakończeniu stosowania (nawet do roku).

Implant antykoncepcyjny

• Mała, elastyczna pałeczka zakładana pod skórę ramienia.

• Działa nawet do 3 lat.

• Zawiera progestagen – nie wpływa na karmienie.

• Bardzo wysoka skuteczność, brak konieczności pamiętania o dawkowaniu.

Wkładka domaciczna (spirala)

• Miedziana (niehormonalna) – może być stosowana u karmiących, działa do 10 lat.

• Hormonalna (z progestagenem) – również bezpieczna w laktacji, działa od 3 do 5 lat.

• Zakładana przez ginekologa, często po zakończeniu połogu.

• Nie wpływa na mleko, a zapewnia długotrwałą ochronę.

Prezerwatywy

• Bezpieczne, dostępne od razu po porodzie.

• Nie wpływają na laktację ani organizm mamy.

• Mogą być stosowane jako metoda tymczasowa lub uzupełniająca.

• Warto wybierać te z dodatkowym nawilżeniem – śluzówka pochwy po porodzie może być bardziej wrażliwa.

Kapturki, krążki i środki plemnikobójcze

• Dozwolone, ale skuteczność bywa niższa niż innych metod.

• Nie wszystkie preparaty dopochwowe są zalecane przy karmieniu – warto skonsultować się z lekarzem.

Metody naturalne (np. obserwacja cyklu, termometr)

• Możliwe do stosowania, ale trudniejsze w interpretacji podczas laktacji, zwłaszcza gdy cykl nie wrócił.

• Niska skuteczność przy nieregularnych cyklach i niestałej laktacji.

Tabletki "dzień po" a karmienie piersią

• Jeśli karmisz piersią i potrzebujesz antykoncepcji awaryjnej, wybierz tabletkę z levonorgestrelem (np. Escapelle) – jest bezpieczna przy karmieniu.

• Tabletki z uliprystalem (np. EllaOne) nie są zalecane – wymagają przerwania karmienia na tydzień.

Zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą – nawet w sytuacjach nagłych – aby wybrać najbezpieczniejszą opcję.

W Wielkiej Brytanii obowiązują nieco łagodniejsze wytyczne dotyczące antykoncepcji awaryjnej u kobiet karmiących piersią niż np. w niektórych krajach UE. Oto aktualne informacje zgodne z brytyjskimi źródłami, m.in. NHS i Faculty of Sexual and Reproductive Healthcare (FSRH):

Levonorgestrel (np. Levonelle, generics)

• Można bezpiecznie stosować podczas karmienia piersią.

• Przenika do mleka w niewielkich ilościach, ale nie ma dowodów na szkodliwość dla dziecka.

• Nie ma potrzeby przerywania karmienia ani zachowywania odstępu po przyjęciu tabletki.

• Zalecana jako pierwszy wybór antykoncepcji awaryjnej dla matek karmiących.

Ulipristal acetate (EllaOne)

• W Wielkiej Brytanii można ją stosować przy karmieniu piersią, ALE z pewnymi ograniczeniami:

  • NHS i FSRH zalecają przerwanie karmienia na 7 dni po przyjęciu tabletki.

  • W tym czasie trzeba odciągać i wylewać mleko, aby utrzymać laktację.

  • Nie zaleca się stosowania u kobiet, które nie chcą lub nie mogą przerwać karmienia.

Polski ginekolog w Wielkiej Brytanii pomoże dobrać metodę antykoncepcji

Pamiętajmy o tym, że z seksem najlepiej wstrzymać się przez okres połogu, czyli około 6 tygodni. Następnie konieczne jest umówienie się na wizytę do poradni ginekologicznej. Tam polski ginekolog w Londynie omówi z pacjentką różnego rodzaju metody antykoncepcji – zarówno naturalnej, jak i hormonalnej. Opowie o przeciwwskazaniach, możliwych efektach ubocznych oraz skuteczności. Wspólnie z pewnością dobierzecie rodzaj antykoncepcji, który będzie bezpieczny dla procesu laktacji i dla maluszka, a mamie umożliwi radość seksu bez większego stresu. Aczkolwiek zawsze trzeba mieć na uwadze to, że żadna metoda nie daje 100% skuteczności.