Metody leczenia nadżerki szyjki macicy

“Nadżerka szyjki macicy” - czym jest?

Polski ginekolog wyjaśnia, że z problemem nadżerki szyjki macicy (ang. cervical ectropion) spotyka się w swoim gabinecie bardzo często, szczególnie wśród młodych i aktywnych seksualnie kobiet. Termin “nadżerka” jest mało precyzyjny i przez wielu ginekologów uznawany za błędny. Podobnie jest w terminologii medycznej - słowo “nadżerka” jest częściej zastępowane słowem ektopia. Prawdziwe nadżerki występują znacznie rzadziej, najczęściej jako konsekwencja stanu zapalnego.

Ektopia szyjki macicy to zjawisko patologicznego zastępowania nabłonka płaskiego nabłonkiem gruczołowym. W warunkach fizjologicznych zewnętrzne ujście szyjki macicy wyściełane jest wielowarstwowym, jasnym nabłonkiem. Tzw. nadżerka występuje  wówczas, gdy nabłonek ten przybiera kolor czerwony i migruje z kanału do tarczy szyjki macicy. Nie jest to zmiana nowotworowa i niepotrzebnie wzbudza wiele niepokoju wśród kobiet.

Schorzenie, jakim jest ektopia, ma na ogół bardzo łagodny przebieg. Polski ginekolog pracujący w Londynie podkreśla jednak, że w przypadku pewnych odchyleń (np. nieprawidłowych wyników cytologii), stan ten wymaga wdrożenia leczenia.

“Nadżerka szyjki macicy” - przyczyny

Przyczyny “nadżerki szyjki macicy” wiążą się ze zmianami hormonalnymi (powstałymi na skutek chorób endokrynologicznych) lub infekcji. Szacuje się, że najwięcej przypadków ektopii występuje u kobiet stosujących antykoncepcję hormonalną, a także u pań w ciąży. Czasami zmiany w błonie śluzowej i nabłonku mogą być wynikiem urazów mechanicznych, mających miejsce podczas współżycia. Zgodnie ze statystykami, diagnoza ektopii znacznie częściej dotyczy kobiet, które miały wielu partnerów seksualnych.

Na ektopie narażone są wieloródki, czyli kobiety, które urodziły więcej niż jedno potomstwo.

“Nadżerka szyjki macicy” - objawy

W większości przypadków “nadżerka szyjki macicy” przebiega bezobjawowo. W związku z tym diagnoza bardzo często ustalana jest podczas rutynowej wizyty ginekologicznej. Co więcej, nawet jeśli objawy się pojawiają, to są one niespecyficzne. Oznacza to, że łatwo jest pomylić je z inną chorobą. 

Niepokojącymi objawami są m.in.:

• plamienie lub krwawienie po stosunku,
• plamienie lub krwawienie pomiędzy miesiączkami,
• pieczenie warg sromowych,
• nieprzyjemny zapach z dróg rodnych,
• upławy lub zwiększona ilość upławów,
• ból podczas stosunku,
• ból podbrzusza lub w obrębie miednicy mniejszej.

Sam stan ektopii nie jest niczym niepokojącym. Należy jednak mieć na uwadze fakt, że kobiety, u których wykryje się patologię, mają większe ryzyko do nawracających infekcji intymnych. 

Diagnostyka “nadżerki szyjki macicy”

Podstawą diagnostyki ektopii szyjki macicy jest kolposkopia. Jest to badanie, które polega na dokładnej obserwacji szyjki macicy pod mikroskopem. Podczas badania możliwe jest jednoczesne pobranie wycinków do badania histopatologicznego. 

Ponadto kluczowym narzędziem diagnostycznym “nadżerki szyjki macicy” jest cytologia, której wyniki uwzględniają 5-stopniową skalę.

• Grupa 1 - są to wyniki prawidłowe i nie wymagają interwencji lekarskiej;
• Grupa 2 - klasyfikuje się ją na podstawie obecności niewielkiej ilości komórek o odczynie zapalnym. Jednakże w większości przypadków stan ten wymaga jedynie obserwacji;
• Grupa 3 - jest to wynik nieprawidłowy. Świadczy o tym, że w pobranym wymazie wykryto obecność tzw. komórek dysplastycznych. Mogą one z czasem przekształcić się w zmiany nowotworowe;
• Grupa 4 - w wymazie występują zmiany nowotworowe. Na tym etapie konieczne jest wdrożenie specjalistycznego leczenia;
• Grupa 5 - obecność komórek nowotworowych wymaga przeprowadzenia biopsji, czyli pobrania wycinków do dalszej analizy histopatologicznej.

Metody leczenia “nadżerki szyjki macicy”

Najnowsze wytyczne mówią o tym, że łagodne i bezobjawowe stany ektopii szyjki macicy nie wymagają interwencji farmakologicznej i chirurgicznej. Punktem wyjścia do wdrożenia specjalistycznego leczenia jest występowanie krwawień i nieprawidłowe wyniki badania cytologicznego. 

Diagnostyka “nadżerki szyjki macicy” ustalana jest na podstawie badania podmiotowego połączonego z badaniami przedmiotowymi, w tym cytologią i kolposkopią. Może mieć ono dwojaki charakter - zabiegowy lub zachowawczy. Jeżeli wyniki cytologii są prawidłowe, a zmiany patologiczne obejmują jedynie niewielki fragment nabłonka, lekarze najczęściej decydują się na leczenie zachowawcze. 

Do metod zachowawczych zaliczają się leki o działaniu przeciwzapalnym przyjmowane doustnie. Konieczne jest też obserwowanie zmian, co wymaga od pacjentki odbywania regularnych badań ginekologicznych. 

Nowoczesne metody leczenia “nadżerki szyjki macicy” uwzględniają:

• koagulację chemiczną - jest to metoda nieinwazyjna. Cały proces polega na nałożeniu specjalistycznego preparatu, który przyczynia się do przyspieszenia procesu proliferacji komórek, czyli ich namnażania. Regenerację przyśpieszają globulki zawierające w składzie estradiol;
• krioterapia - przebiega z zastosowaniem ciekłego azotu. Przeprowadzenie zabiegu jest całkowicie bezbolesne. Dużą zaletą krioterapii jest szybkie gojenie się rany bez powstawania blizny;
• elektrokoagulacja - polega na wypaleniu nadżerki za pomocą iskry elektrycznej. Rekonwalescencja po zabiegu trwa nawet do miesiąca i wiąże się z ryzykiem pojawienia się upławów i tworzenia się blizn;
• fotokoagulacja - zabieg uwzględnia zastosowanie wiązki laserowej, przez co metoda ta jest bardzo precyzyjna. Nie pozostawia blizn, a sam nabłonek goi się w czasie dwóch tygodni. 

Aby zwiększyć szansę na skuteczne wyleczenie tzw. nadżerki, konieczne jest wykonanie badania czystości pochwy. Pozwala to na wykluczenie stanów zapalnych.

Nadżerka szyjki macicy w ciąży

Bardzo często ektopię diagnozuje się w ciąży. Wzbudza to wiele obaw kobiet, które spodziewają się dziecka. Faktem jest, że powstawanie nadżerki w ciąży nie zagraża rozwojowi płodu. Znacznie gorsze są infekcje. 

Należy pamiętać, że pod wpływem hormonów ciążowych, nadżerka można znacznie narastać. Jest to częstą przyczyną pojawienia się brązowych plamień lub upławów. Bardzo rzadko ginekolog podejmuje decyzję o leczeniu nadżerek w ciąży. Zazwyczaj decyzję o tym odkłada się na okres po porodzie.